Καθώς ξεκινάει η εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (GDPR) 2016/679, όλες οι εταιρείες ζητούν απ’ τους αποδέκτες των ηλεκτρονικών λιστών τους, να συναινέσουν ώστε να συνεχίσουν να δέχονται emails με σκοπό την διαφήμιση ή και την επεξεργασία των δεδομένων τους. Είναι όμως απαραίτητη αυτή η συναίνεση ή ενδεχομένως και παράνομη;
Οι εταιρείες δεν απαιτείται να ανανεώσουν όλες τις υπάρχουσες συναινέσεις που έχουν πάρει από τους αποδέκτες των λιστών επικοινωνίας ή πελάτες τους.
Ο ΓΚΠΔ θέτει 6 νόμιμες βάσεις με τις οποίες μπορεί κάποιος να επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα. Η συναίνεση είναι μια μόνο από αυτές, η επεξεργασία μπορεί επίσης να γίνεται:
- για την εκτέλεση σύμβασης της οποίας το υποκείμενο των δεδομένων είναι συμβαλλόμενο μέρος ή για να ληφθούν μέτρα κατ’ αίτηση του υποκειμένου των δεδομένων πριν από τη σύναψη σύμβασης,
- για τη συμμόρφωση με έννομη υποχρέωση του υπευθύνου επεξεργασίας,
- για τη διαφύλαξη ζωτικού συμφέροντος του υποκειμένου των δεδομένων ή άλλου φυσικού προσώπου,
- για την εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον ή κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας που έχει ανατεθεί στον υπεύθυνο επεξεργασίας ή
- για τους σκοπούς των έννομων συμφερόντων που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή τρίτος, εκτός εάν έναντι των συμφερόντων αυτών υπερισχύει το συμφέρον ή τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες του υποκειμένου των δεδομένων που επιβάλλουν την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ιδίως εάν το υποκείμενο των δεδομένων είναι παιδί.
Ακόμη και αν στηρίζεται κάποιος μόνο στην συναίνεση, δεν σημαίνει αυτομάτως ότι απαιτείται να ζητηθεί πάλι και να ανανεωθεί. Στην αιτιολογική έκθεση 171 ορίζεται ότι “Όταν η επεξεργασία βασίζεται σε συγκατάθεση δυνάμει της οδηγίας 95/46/EΚ, δεν είναι αναγκαία νέα συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων, εάν ο τρόπος με τον οποίο έχει δοθεί η συγκατάθεση είναι σύμφωνος με τους όρους του παρόντος κανονισμού, προκειμένου ο υπεύθυνος επεξεργασίας να συνεχίσει την επεξεργασία μετά την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού”.
Με άλλα λόγια, αν μια επιχείρηση είχε την συναίνεση του υποκειμένου να επικοινωνεί μαζί του πριν το ΓΚΠΔ, η συναίνεση αυτή στις περισσότερες περιπτώσεις συνεχίζει να ισχύει και μετά την έναρξη εφαρμογής του, αλλά ακόμα και να μην ισχύει υπάρχουν άλλοι 5 λόγοι που κάποιος μπορεί να συνεχίσει να επεξεργάζεται δεδομένα.
Το πρόβλημα εντοπίζεται στην περίπτωση που η επιχείρηση δεν είχε την απαιτούμενη συναίνεση να επικοινωνεί με το υποκείμενο πριν την έναρξη ισχύος του ΓΚΠΔ, οπότε κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει καν την συναίνεσή του να του στείλει email και να ζητήσει την ανανέωση της συναίνεσης!
Σε αυτές τις περιπτώσεις ο αποστολέας ενδέχεται να παραβιάζει πολλαπλούς Νόμους που έχουν εκδοθεί σε κάθε Ευρωπαϊκή Χώρα βάσει της Οδηγίας για το e-Privacy με την 95/46/EΚ.
Την 25η Μαΐου εκτυλίχθηκε η τραγελαφική κατάσταση τα email επιχειρήσεων να φτάνουν σε σημείο να παρακαλάνε για να ξαναδοθεί η συναίνεση για να συνεχίσουν να στέλνουν διαφημιστικό ή ενημερωτικό υλικό. Η πρώτη σκέψη αυτών των επιχειρήσεων όμως θα έπρεπε να είναι πρώτον αν απαιτείται ανανέωση και έπειτα αν παρέχεται εύκολα η δυνατότητα αναίρεσής της για να είναι νόμιμοι.
Και σε κάθε περίπτωση πρέπει να αναλογιστούν όλοι ότι το να ζητάς ανανέωση της συναίνεσης από κάποιον που δεν σου την είχε δώσει αρχικά ή δεν είσαι σίγουρος ότι ήταν απολύτως νόμιμος ο τρόπος που αποκτήθηκαν οι πληροφορίες αυτές με το προϋπάρχον νομικό πλαίσιο, είναι παράνομη πράξη.
Το πρόβλημα εντοπίζεται και στο γεγονός ότι πολλές εταιρείες δεν συνήθιζαν να καταγράφουν τον χρόνο και τον τρόπο που πήραν την αρχική συναίνεση για επικοινωνία με τους πελάτες της, αλλά απλώς αποθήκευαν τεράστιες λίστες με email ίσως προσθέτοντας και κάποια που δεν λήφθηκαν νομότυπα. Αυτές οι εταιρείες κινδυνεύουν με πρόστιμα καθώς είτε δεν είχαν πάρει ποτέ συναίνεση, είτε δεν μπορούν να αποδείξουν ότι την είχαν πάρει.
Προφανώς και ελάχιστες εταιρείες είναι πλήρως συμμορφωμένες από σήμερα, το σημαντικό στην παρούσα φάση είναι να μπορούν να αποδείξουν στην Αρχή ότι γίνεται η απαιτούμενη προεργασία και σχεδιάζουν να συμμορφωθούν πλήρως άμεσα.
Βάιος Ντόκας
Δικηγόρος MSc